Energieopslag krijgt een steeds positievere businesscase in Nederland. Met de hoge stroomprijzen, steeds minder capaciteit op het elektriciteitsnet, veranderde wetgeving en de hoge fluctuaties in de stroomprijzen zijn er steeds meer argumenten voor ondernemingen om voor een grootschalig batterij-opslagsysteem te kiezen. Batterijen worden veel gebruikt voor de opslag van zonne-energie en komen vaak naast (bestaande) zonne-energiesystemen. In dit artikel bespreken we de businesscase van batterij opslag voor ondernemingen in Nederland en geven we vier concrete manieren hoe je geld kan verdienen met energieopslag.
(Lees hier het uitgebreide artikel over de businesscase van zakelijke zonnedaken.)
Net zoals de kostprijs van zonne-energiesystemen hard dalen op de lange termijn, is dit ook zo voor batterij opslagsystemen. Als dan de verdiensten ook op een steeds hoger niveau liggen, dan komt er een moment dat er veel meer energieopslagsystemen bijkomen in Nederland. We zitten nu op dat moment. Tennet meldt 28 GW aan aansluitverzoeken voor batterij opslag. (Ter referentie: op moment van schrijven is er ongeveer 20 GW aan opgesteld vermogen aan zonnepanelen in Nederland.)
Als we over een energieopslagsysteem praten, dan gaat dit in de meeste gevallen over een lithium-ion batterij. Net zoals vele andere fysieke producten is ook hier de prijs juist van gestegen de afgelopen jaren door toenemende schaarste, juist omdat de vraag zo gegroeid is. We nemen je mee in de verschillende facetten van de businesscase van energieopslagsystemen en de minder voorspelbare inkomsten ten opzichte van bijvoorbeeld een zonne-energieproject.
De CAPEX-items van een energieopslagsysteem
Net zoals bij een zonne-energiesysteem ligt de uitdaging in de initiële investering (de CAPEX) in de hardware. De energieopslagsystemen, veelal zeecontainers die vol zitten met batterijen, vergen een hoog startkapitaal. Daarnaast zijn projectmanagementkosten, de locatie voor de containers en de eventuele aansluiting op het net, kosten die direct gemaakt moeten worden.
Bij de selectie van het juiste energieopslagsysteem gaat het voornamelijk om de volgende factoren:
- Prijs.
- Capaciteit (in beeldspraak; het zwembad).
- Vermogen (in beeldspraak: de hoeveelheid water per seconde die door de waterslang heen kan).
- Aantal gegarandeerde cycli (in beeldspraak; hoe vaak het zwembad helemaal vol en leeggepompt kan worden).
- Degradatie: per jaar en per ingezette cycli.
- Tot hoever de batterij maximaal ontladen kan worden als percentage van de totale capaciteit. De maximale range van de totale capaciteit dat ideaal kan worden ingezet (Depth of Discharge).
- Systeemverliezen bij opladen en ontladen (round trip efficiency).
- De producent (of deze geclassificeerd wordt als TIER 1)
- Duurzaamheid, door de materialen die in de batterij zitten. Bekend is natuurlijk dat de winning van kobalt voor een deel wordt geproduceerd met kinderarbeid.
- De onderhoudsvriendelijkheid van het energieopslagsysteem.
- De ruimte en energiedichtheid van de batterij is van minder belang doordat er vaak genoeg ruimte is naast het zonnepark of zonnedak (in tegenstelling tot bijvoorbeeld een elektrische auto)
Houdt rekening met een bedrag van ongeveer 1 miljoen euro voor een 2 MWh batterij, maar er kunnen goede redenen zijn dat dit bedrag flink anders uit komt.
De OPEX-items van een energieopslagsysteem
De belangrijkste zaken in de operationele kosten (OPEX) zijn het onderhoud, controle en energiemanagementsystemen, meetdiensten, markttoegang, verzekeringen, financieringskosten en het administratie- en projectmanagementkosten. Met nog mogelijk andere posten als huur, locatie en andere onvoorziene kosten.
Energiemanagementsystemen voor batterijen
Een zeer belangrijk aspect voor jouw batterij is het actieve beheer en optimalisatie van de inzet van de batterij opslag. Zoals hieronder aangegeven zijn er verschillende modellen om aan energieopslag te verdienen, dit in combinatie met de optimale inzet van de batterij zelf. Door goed beheer gaat het energieopslagsysteem langer mee en worden de inkomsten vergroot. Dit beheer wordt energiemanagementsysteem (EMS) genoemd.
In Nederland zijn onder andere deze partijen actief in het actief beheren van jouw energieopslagsysteem:
Dat is zeer specialistisch werk en op basis van zeer veel data (weersvoorspelling, stroomprijzen, opwek vanuit zonnepanelen systeem, prijzen op (on)balansmarkt) en eigen rekenmodellen kunnen zo de opbrengsten worden gemaximaliseerd.
Verhouding kosten energiesopslagsysteem
CE Delft komt met onderstaand overzicht van de opbouw van investeringskosten en operationele kosten, nettarieven en netaansluiting.
Vier businessmodellen energieopslagsystemen
Er zijn grofweg vier onderliggende businessmodellen voor een energieopslagsysteem, te weten:
- Handel op de elektriciteitsmarkt (spot markten, zoals de Day-ahead en intra-day markten).
- Reserve op de balanceringsmarkt.
- Congestie markt.
- Besparingen.
Zoals gezegd zijn er specialistische partijen die jou helpen om de batterij op de juiste markt in te zetten. We behandelen hier de verschillende markten.
Op sommige markten gelden er wel minimale eisen aan het te leveren vermogen en de capaciteit en dus zijn voor de kleinere energieopslagsystemen niet alle oplossingen mogelijk.
Handel op de elektriciteitsmarkt
De stroomprijzen zullen steeds meer gaan fluctueren met het groeiende marktaandeel van wind- en zonne-energie. De stroomprijzen zullen zelfs negatief worden bij veel aanbod, en zeer hoge prijzen bij weinig aanbod. Deze spread neemt voorlopig nog wel toe. Als er meer flexibele vraag en aanbod is van stroom en meer energieopslagsystemen zal deze spread juist weer dalen.
Op de day-ahead-markt en intraday markt is daarop te handelen. Door de batterij bijvoorbeeld om 2 uur ’s middags op te laden tegen goedkope tarieven en om 6 uur ’s avonds juist weer te verkopen.
Reserve op de balanceringsmarkt
Om het net precies in balans te houden, en dus op 50 Hertz, moeten er continu aanpassingen gedaan worden. De landelijke beheerder en regionale beheerders geven een vergoeding voor het beschikbaar stellen van capaciteit die ingezet kan worden voor ontladen of juist laden. Dit kan op verschillende tijdsframes worden gereserveerd. Oftewel de FCR voor inschakelen reservecapaciteit binnen 30 seconden en dat vermogen voor minimaal 15 minuten leveren. Of vermogen dat binnen 15 minuten kan worden ingezet voor langere periodes op de aFRR markt.
Congestie markt
Met de nieuwe rol in de netcode, die van ‘Congestie Service Providers’ (CSP), zijn speciale spelers ontstaan die zorgen dat de knooppunten niet ‘overlopen’. Door actief netcongestie management wordt gezorgd dat systemen op- of afschakelen of dan dus juist energie opslaan in een bepaald gebied. Dat kan via bilaterale contracten tussen de CSP en stroomverbruikers met flexibel stroomverbruik of via het platform GOPACS, waar kan worden geboden op de openliggende ‘orders’. GOPACS is een initiatief van de Nederlandse netbeheerders.
In deze video van 2,5 minuut wordt GOPACS eenvoudig uitgelegd:
Besparingen
Besparingen door energieopslagsystemen zitten op meerdere vlakken: op stroomkosten en op vermindering van de transport- en energiebelasting. Of dat kan een besparing zijn door het voorkomen van verzwaring van de netaansluiting op het elektriciteitsnet, waarbij je via het energieopslagsysteem aan peakshaving doet (van vraag of aanbod).
De vermeden kosten van transport, belastingen en stroom door de stroom binnen de eigen ‘kavel’ te houden en op een later moment aan jezelf te leveren.
Vanaf de SDE++ 2022 is het voor grotere zonneparken zo dat deze op maximaal 50% van het vermogen een netaansluiting mogen aanvragen. Met het plaatsen van een energieopslagsysteem hoeft dan minder stroom weggegooid te worden.
Businesscase energieopslagsysteem
Jan Willem Zwang heeft een overzichtelijk ‘handboek verdienmodellen batterij’ geschreven met input van Tennet en verschillende marktpartijen. Deze is gratis te downloaden en geeft goed overzicht in deze verschillende inkomstenbronnen.
Marktdynamiek
Er zijn de komende jaren meerdere krachten die invloed gaan hebben op de businesscase van energieopslagsystemen. Positief voor de businesscase van energieopslagsystemen is het groeiende marktaandeel van hernieuwbare energie. Aan de andere kant zal er ook een groeiend aanbod zijn aan energieopslagsystemen en bijvoorbeeld de inzet van elektrolysers voor de omzetting van overvloedige stroom in bijvoorbeeld waterstof. Daarnaast zal de industrie en gebouwde omgeving veel dynamischer reageren op prijsontwikkelingen gedurende de dag, omdat de warmte vraag veel flexibeler wordt ingezet.
Inkomsten voorspellen is uitdagend
Al zijn er meerdere modellen om inkomsten te genereren met een energieopslagsysteem. Voorspellen op welk niveau de inkomsten exact gaan liggen is heel lastig. Waar de aannames voor zonne-energie een relatief kleine veiligheidsmarge kennen, is dat voor batterijen veel grotere marge en dus risicovoller.
Je weet natuurlijk niet wat de toekomst doet en welke marktbewegingen en marktinefficiënties er dan zullen zijn. Wel kan je op basis van historische data uitrekenen wat een batterij zou opleveren in bijvoorbeeld het jaar 2022 bij optimaal gebruik. Doordat afgelopen jaar het zonnigste jaar was dat we ooit hebben gemeten, kon er zeer goed verdiend worden met grootschalige energieopslag.
Financierbaarheid energieopslagsysteem
Elk energieopslagsysteem heeft een maximaal aantal cycli van opladen en ontladen. De prestaties van een batterij gaan simpelweg achteruit na veel gebruik. Net zoals dat bij een wat oudere smartphone of laptop gebeurt.
Dat geeft ook direct een totaal andere dynamiek aan het soort financiering. Waar de geboden zekerheden aan de financier dus minder gebaseerd zijn op looptijd, maar eerder op het gebruik en de status van de batterij.
De inkomsten kunnen echter behoorlijk hoog zijn. Al is de voorspelbaarheid van die inkomsten wel minder dan bijvoorbeeld bij zonnepanelen. Dat maakt dat de risico’s hoger zijn en er dus relatief hogere kapitaalskosten zijn voor het financieren van batterijen.
Loan to value energieopslagsystemen
Een financier zal dan ook een relatief lage loan-to-value geven voor de projectfinanciering, omdat er minder zekerheden zijn. Dat betekent dus ook meer inleg van eigen vermogen of stapeling van mezzanine kapitaal en eigen vermogen.
Ondernemend Nederland: investeer ook in energieopslagsystemen.
Conclusie: De businesscase van een energieopslagsysteem is de moeite waard voor ondernemingen in Nederland. Het biedt voordelen op het gebied van energiebesparing, verbetering van energie-efficiëntie en vermindering van afhankelijkheid van het stroomnet.
Er zijn genoeg partijen in Nederland die adviseren, leveren en installeren. Er is een voordeel voor ondernemingen die direct instappen, omdat zij nog het maximale kunnen profiteren van de huidige marktdynamieken.
Financiering energieopslagsystemen
Energieopslagsystemen zijn hard nodig in de volgende fase van de energietransitie en wij helpen graag om ook dit onderdeel van de beste financiering te voorzien.
Heb je hier vragen over? Neem contact op (Mail of telefoon) of doe direct een financieringsaanvraag.