Alle voorspellingen gingen de prullenbak in toen Rusland daadwerkelijk Oekraïne binnenviel. Ook wat wij voor het jaar 2022 hadden voorzien voor het financieren van zonnepanelen, ging natuurlijk anders. Er was nog veel meer schaarste in de markt, prijzen gingen omhoog van zowel stroom, rente, als die van zonnepanelen. Met daarbij vergaande netcongestie in veel delen van het land was het constant manoeuvreren en aanpassen. Gelukkig is tegelijkertijd de wil en de financiële prikkel om te verduurzamen en zelfvoorzienend te zijn hoger dan ooit in (zakelijk) Nederland.

Desondanks is er ook in 2022 weer veel nieuw vermogen aan zonne-energie geïnstalleerd. Dat komt natuurlijk boven op de capaciteit van eerdere jaren. De verwachting is dat er eind 2022 ongeveer 18 GW aan opgesteld vermogen aan zonne-energie staat in Nederland. Dat zorgt dat zonne-energie in 2022 bijna 13 procent van de stroomproductie van Nederland voorziet. Dat is ongeveer 2,2% van de totale energievraag.

SDE-markt matig, klein zakelijk groeit hard

De aanvragen voor nieuwe SDE-subsidies lagen op een aanmerkelijk lager niveau dan eerder voor de zon-PV categorie. Er was dit jaar 13 miljard euro beschikbaar via de SDE-ronde 2022 voor alle technieken die zorgen voor minder CO2-uitstoot. Als we kijken naar de aanvragen, dan is er een flinke terugloop in verstrekte SDE-subsidies voor zon-PV de afgelopen jaren (zie hier volledige overzicht bij PolderPV):

• Waren er in 2020 nog 10.484 projecten met een positieve beschikking.
• In 2021 waren er 3.716 zonne-energieprojecten met een positieve beschikking
• En alleen al in aanvragen is het aantal nu slechts 2.041 projecten, voor een budget claim van 1.154 miljoen euro.

Zakelijke projecten met kleinverbruikaansluiting mogen altijd terugleveren aan het net. Deze projecten hebben een grote financiële prijsprikkel gekregen om de energiekosten te verlagen. Hierdoor is de zonnepanelenbranche zich razendsnel gaan richten op het segment van projecten met kleinere omvang.

Stroomprijzen door het dak

De stroomprijzen op de verschillende termijnmarkten zijn allemaal gigantisch gestegen. Ze waren eind 2021 al opgelopen, maar waar marktprijzen eerder rond de 5 eurocent lagen per kWh, is dat de afgelopen periode tussen de 10 en 50 eurocent geweest.

Zie de verschillende termijn marktstroomprijzen op de website vanhelder.nl, waar we ook onderstaande grafiek van de EPEX-markt overgenomen hebben. Hierin staan de dagprijzen van de afgelopen 12 maanden, waarbij 100 overeenkomt met 10 eurocent per kWh.

De gigantische prijsstijgingen hebben de overheid flinke uitdagingen gegeven. Er moet een hele grote groep burgers gecompenseerd worden. Simpelweg omdat zij anders hun energierekening niet kunnen betalen. Een deel van de meerkosten voor de overheid worden verhaald op de grotere, al reeds gerealiseerde, duurzame energieprojecten. Hierbij worden de overwinsten afgeroomd door de Nederlandse staat, waarbij circa 1.500 installaties 1,8 miljard euro minder zullen verdienen.

De hogere energierekening heeft tegelijkertijd wel weer een groot deel van Nederland wakker geschud om te kijken hoe er op de energiekosten bespaart kan worden. En dus zijn er veel aanvragen voor zonnepanelen gedaan.

Netcongestie zet rem op groei grote projecten

Zoals we schreven groeit het opgewekte vermogen aan zonne-energie hard. Deze harde groei is goed, maar gaat ook gepaard met te verwachten groeipijnen. Hoewel we dat natuurlijk wel zouden willen, is het niet altijd zomaar mogelijk om een groot zonne-energieproject te starten. Het stroomnet moet namelijk altijd in balans zijn.

Met de gigantische groei van stroom-productielocaties loopt het elektriciteitsnet nu vol op veel plekken in Nederland en kan de landelijke of regionale netbeheerder besluiten tijdelijk geen nieuwe aansluitingen meer te faciliteren.

Gelukkig zijn er veel oplossingen in de maak. Een deel van de oplossingen zit simpelweg in het uitbreiden van het fysieke kabelnetwerk. Een ander deel in wetgeving en nog weer een andere deel in congestiemanagement op het huidige netwerk.

Goed om te weten is dat de problematiek van netcongestie alleen van toepassing is op (zonne-energie)projecten met een grootverbruikaansluiting (in technische termen: groter dan 3 * 80 ampère). Organisaties met een kleinverbruikaansluiting mogen altijd stroom leveren aan het net. Dit segment van de markt is dan ook fors gegroeid.

Prijs zonnepaneel installatie omhoog

Wil je nu een zonnedak realiseren dan is dat duurder dan een jaar geleden, dat is een trendbreuk door externe factoren. Waar zonne-energie jarenlang goedkoper en goedkoper is geworden, werd een PV-systeem afgelopen jaar duurder door schaarste van zonnepanelen en vooral omvormers. De transportkosten vanuit China lagen daarbij ook veel hoger dan eerder (die nu overigens weer snel naar beneden gaan) en er is een groot tekort aan arbeidskrachten.

De hogere stroomprijzen zorgen er overigens wel voor dat het nog steeds lucratief is om een nieuw zonne-energiesysteem te realiseren.

Financieren van zonne-energie in 2022

De hoge inflatie zorgt er mede voor dat de centrale banken de rentes verhogen. De hogere rentes hebben ook effect op het gevraagde financieel rendement van zonne-energieprojecten. We zien dan ook dat de markt verschuift en er hogere rentes gequoot worden voor de verschillende financiële producten.

Terwijl de kostprijs van een PV-installatie is gestegen, is het voor financiers lastig om meer financiering te geven. De financiering blijft gebaseerd op de SDE-subsidie inkomsten. Er zijn weinig langlopende PPA’s af te sluiten met de huidige stroomprijzen. Daarmee komt de loan-to-value (de lening ten opzichte van het totale investeringsbedrag) uiteindelijk lager te liggen en dient er meer eigen vermogen ingebracht te worden. Dat heeft effect op de financierbaarheid van zonne-energie.

Op ZonnepanelenDelen reageren we daar op twee manieren op:

• Meer inzet van ons obligatieproduct, waarmee er zeer competitief financiering wordt aangetrokken.
• Door ook juist voor het kleinere zakelijke segment directe financiering te verstrekken via een nieuwe tak van Zonlease. Hiermee richten we ons op het MKB met een kleinverbruikaansluiting. Daar bieden we een financial lease aan tot wel 100% van het investeringsbedrag van het zakelijk zonnedak.

Binnenkort komen we met een overzicht wat we voor het jaar 2023 voorzien voor de zonne-energiemarkt.